Lista przysłów

Ta strona to zalążek artykułu. Jeśli możesz, rozbuduj go.

Uwaga!
Przysłowia są na ogół anonimowe (przeważnie nie znamy ich autorów), należą też przede wszystkim do twórczości ustnej. Dlatego nie podlegają one zazwyczaj prawu autorskiemu. Prawem autorskim nie jest także objęty układ alfabetyczny.

Przysłowia polskie[]

zobacz: przysłowia polskie

Przysłowia obcojęzyczne[]

Przysłowia afgańskie[]

Jeżeli dobre prawo nie jest w pełni stosowane w praktyce, to takie prawo jest złym prawem.
Pomóż Pasztunowi, odwdzięczy ci się po dwakroć; zrań Pasztuna, odpłaci ci się po dwakroć.
Zgoda nie będzie udzielona, dopóki rodzina kandydata nie zedrze butów, chodząc z zapytaniami, i dopóki podeszwy ich butów nie staną się tak cienkie jak cienka jest łupina cebuli.

Przysłowia afrykańskie[]

zobacz: przysłowia afrykańskie

Przysłowia akadyjskie[]

Człowiek niczego nie zdobywa bez wysiłku.
Kobieta bez męża podobna jest do roli pozbawionej uprawy.

Przysłowia albańskie[]

Gdzie miecz — tam wiara.
Jeśli złodziej będzie się bał, to nie ukradnie winogron.

Przysłowia amerykańskie[]

zobacz: przysłowia amerykańskie

Przysłowia arabskie[]

zobacz: przysłowia arabskie

Przysłowia aramejskie[]

Lekarz z daleka jest okiem niewidzącym.

Przysłowia argentyńskie[]

Łatwiej dostać się do nieba niż na Recoleta.
Nie wierzę w czarownice, lecz one istnieją!
Nikt mi nie odbierze tego, com przetańczył.

Przysłowia asyryjskie[]

Człowiek jest cieniem Boga, niewolnik cieniem człowieka, lecz król jest obrazem Boga.
Czy bijesz rzemieniem pysk wołu, gdy ochoczo pracuje?
Głodny włamuje się nawet do silnie obwarowanego domostwa.
Zachowuj się właściwie, a nie dotknie cię przykrość.

Przysłowia australijskie[]

Ptaki o podobnych piórach trzymają się razem.

Przysłowia austriackie[]

Kto ma Węgra za przyjaciela, ten w życiu nie potrzebuje mieć wrogów.

Przysłowia azerskie[]

Odważny i z kamienia chleb zrobi.

Przysłowia babilońskie[]

Człowiek jest cieniem boga, niewolnik cieniem człowieka, lecz król jest obrazem.
Czy można zajść w ciążę bez obcowania płciowego? Czy można utyć bez jedzenia?
Dom bez pana jest podobny do kobiety bez męża.
Głodny włamuje się nawet do silnie obwarowanego domostwa.
Kobieta bez męża podobna jest do roli pozbawionej uprawy.
Kto chce zostać pisarzem, musi wstawać razem ze słońcem.
Po obcowaniu płciowym przychodzi karmienie piersią.
Poświęcił świątynię, zanim zaczął ją budować.

Przysłowia belgijskie[]

Kogut, który pieje najgłośniej, pierwszy skończy na patelni.

Przysłowia bengalskie[]

Czasu rękami nie zatrzymasz.
Straszniejszy jest sąd brytyjski niż tygrys bengalski.

Przysłowia bizantyjskie[]

Ten, kto ma chleb ma wiele problemów, kto nie ma chleba, ma jeden problem.

Przysłowia białoruskie[]

Ubogiego (starca) laska żywi.

Przysłowia birmańskie[]

Zwierzę pije, człowiek degustuje.

Przysłowia bośniackie[]

Kto rano wstaje, ten zbiera podwójne szczęście. – Ko rano rani, dvije sreće grabi.
Pamiętaj, że kto kłamie dla ciebie, będzie również kłamał przeciw tobie.
Pieniądze, kiedy odchodzą, mają setki nóg, kiedy przychodzą, tylko dwie.
Powierz ziemi tajemnicę, a ona cię zdradzi przed światem.

Przysłowia brazylijskie[]

Nawet miękka woda twardą przebije skałę, gdy kuć w nią będzie kropla po kropli.
Ubogi jest stół biedaka, ale płodne jest jego łoże.

Przysłowia brytyjskie[]

Przysłowia angielskie[]

zobacz: przysłowia angielskie

Przysłowia szkockie[]

Góralowi mgło, kiedy w ustach nie ma smaku whisky.
Na drabinę wchodzi się szczebel po szczeblu. Powolutku aż do skutku.

Przysłowia walijskie[]

Starość jest okresem rozmyślania nad tym, czego chciało się dokonać.

Przysłowia bułgarskie[]

Głośna dzwonnica, szeroka rzeka i możny (bogaty) sąsiad – nie są pożądani.
Jeśli całujesz ziemię – to całujesz chleb.
Pomóż sobie sam, żeby ci Pan Bóg pomógł.

Przysłowia chińskie[]

zobacz: przysłowia chińskie

Przysłowia cygańskie[]

Cudzy koń zrzuci cię w drodze.
Cygan i po śmierci fajkę kurzy.
Człowiek robi pieniądze, ale pieniądze nie zrobią człowieka.
Do zamkniętej gęby mucha nie wleci.
Dużo dzieci – dużo szczęścia.
Gdzie była woda, tam i będzie.
Kupił sobie konia, żeby boso nie chodzić.
Lepszy pieczony ziemniak w lesie niż mięso w więzieniu.
Nadzieja pozwala ci spodziewać się, ale życie nie zawsze pozwala ci żyć.
Nawet Bóg odwraca się na widok głupca.
Nie porzucaj wielkiej drogi dla malutkiej.
Pies, który wędruje, znajdzie sobie kość.
Przyjdzie czas, kiedy zima zapyta nas, co robiliśmy przez całe lato.
Uszy panów są tak pełne miejskich hałasów, że już nie słyszą, jak drzewa gadają w lesie.
Utnij sobie język, zanim język utnie ci głowę.
Wesz odchodzi – śmierć przychodzi.
Węgiel ostygnie i w wielkiej wodzie, i w kałuży.
Wsadź kota do worka – i tak mu wyjdą pazury.
Życie składa się z wielu kłamstw i z odrobiny prawdy.

Przysłowia cypryjskie[]

Kto nie potrafi schwytać muła, ten ćwiczy batogiem siodło.

Przysłowia czarnogórskie[]

Gdzie słowo, tam i głowa.

Przysłowia czeskie[]

Jak posiejesz, tak zbierzesz. – Jak kdo zaseje, tak také sklidí.
Konia chwal dopiero po miesiącu, a żonę po roku.
Kto ma sadło, temu łatwo.
Małe ryby też ryby.
Po ciemku każda krowa czarna.
Świnia zostaje świnią, choćby na sobie złote siodło miała.
Żaden uczony z nieba nie spadł.

Przysłowia duńskie[]

Cnota pośrodku, rzekł Diabeł, gdy usiadł między prawnikami.
Miłość jest jednooka, ale nienawiść jest całkiem ślepa.
Nie wszyscy, którzy się uśmiechają, są przyjaciółmi.
Niebezpieczny jest ten, kto nic nie ma do stracenia.
Pijany jest jak jagnię, świnia, małpa i lew.

Przysłowia egipskie[]

Człowiek boi się czasu, czas boi się piramid.
Lepszy jest chleb przy spokojnym sercu niż bogactwo pełne niepokoju.
Najgorszy atrament jest lepszy od najlepszej pamięci.
Ten, którego imię jest wymawiane, żyje.

Przysłowia fińskie[]

Cień całego życia nie odstępuje człowieka nawet w godzinie śmierci.
Nie jesteśmy Szwedami, Rosjanami nie będziemy nigdy, bądźmy więc Finami!
Szczęśliwy, kto swoich słów wypowiedzianych przedwczoraj dzisiaj nie musi się wstydzić.
W pamięci uczniów najlepiej zapisują się błędy nauczycieli.
Wieczór bywa mądrzejszy niż poranek.

Przysłowia francuskie[]

zobacz: przysłowia francuskie

Przysłowia gabońskie[]

Naród głodny nie ma uszu.

Przysłowia ghańskie[]

Przysłowia Akan[]

Palce jednej ręki nie są tej samej długości.

Przysłowia Ashanti[]

Nikt nie pokazuje dziecku Istoty Najwyższej.

Przysłowia greckie[]

Baty poprawiają Fryga.
Niechaj tu nie wchodzi ten, komu nieznana matematyka.
Niedobrze, kiedy pies posmakuje rzemienia.
Ostrożność powinna iść w parze z odwagą.
Praca nie hańbi.
Serce, które kocha jest ciągle młode.
Wszystko płynie. – Πάντα ῥεῖ. (Heraklit z Efezu)

Przysłowia gruzińskie[]

Człowiek mądry, lecz nieuczony, jest jak skuty lew.
Jeżeli cię wilk zaprasza, idź do niego, ale zabierz ze sobą psa.
Lepszy jest mężczyzna skromny, chełpliwiec nie wart źdźbła słomy.
Wody odejdą i przyjdą, piaski pozostaną

Przysłowia osetyjskie[]

Komu urządza się więcej styp, ten lepiej żyje na tamtym świecie.

Przysłowia hiszpańskie[]

zobacz: przysłowia hiszpańskie

Przysłowia holenderskie[]

Bóg stworzył świat, ale Holandię stworzyli Holendrzy.
Limburgia jest bardziej katolicka aniżeli sam papież
Twój dom jest wart tyle, co złoto.

Przysłowia huculskie[]

Tam, gdzie jest chęć, jest też sposób.

Przysłowia indiańskie[]

zobacz: przysłowia indiańskie

Przysłowia indonezyjskie[]

Kiedy przenosisz się ze starego do nowego domu, szczury przenoszą się razem z tobą.
Kto rozśmiesza drugiego, spełnia dobry uczynek.
Przejdzie igła, przejdzie i nitka.

Przysłowia jawajskie[]

Jeżeli wszystko rozumiesz, to znaczy, że jesteś źle poinformowany.

Przysłowia indyjskie[]

zobacz: przysłowia indyjskie

Przysłowia irlandzkie[]

Bóg jest większy niż nadzieja.
Przed drzwiami swego szynku oberżysta przepowiada deszcz.
Strzeż się ludzi, którzy nie lubią kotów.
Wieśniak nie ma nic na własność, prócz Pana Boga.

Przysłowia islandzkie[]

Przeciętny Islandczyk bywa w kościele cztery razy, z czego dwa razy jest do niego wnoszony.
Tak się każdy sen sprawdza, jak się go tłumaczy.

Przysłowia japońskie[]

zobacz: przysłowia japońskie

Przysłowia kambodżańskie[]

Jeśli łódź przepłynie, rzeka pozostanie.
Nie bierz nigdy za męża człowieka, który nie nosił mnisiego habitu.

Przysłowia kanadyjskie[]

Gdyby nie było pstrągów, to mieszkańcy Nowego Brunswicku byliby zamożnymi ludźmi.

Przysłowia karaimskie[]

Głodny człowiek je dużo, a rozgoryczony mówi dużo.
Żmija, która mnie nie kąsa, niech żyje 1000 lat.

Przysłowia katarskie[]

Najpierw złap wielbłąda, potem polegaj na Bogu.

Przysłowia kazachskie[]

Honor jest silniejszy od śmierci.
Jeśli jesteś mężny, nie ulegaj groźbom.
Zając umiera od szumu trzciny, bohater umiera w obronie honoru.

Przysłowia kirgiskie[]

Czy wilk kradnie barany, czy nie – zawsze jest posądzony o kradzież.
Jeśli umrze brat, to bratowa – dziedzictwo, jeśli zdechnie koń, to skóra – dziedzictwo.
Jeżeli masz rosyjskiego przyjaciela, trzymaj kamień w zanadrzu.
Kichaj odpowiednio do swego nosa.
Kto nie jest wesoły, ten nie jest młody.

Przysłowia kolumbijskie[]

Złoto kocha się w szmaragdach.

Przysłowia kongijskie[]

Nie ma miejsca dla dwóch na tej samej skórze lamparta.

Przysłowia koreańskie[]

zobacz: przysłowia koreańskie

Przysłowia kubańskie[]

Trzeba urewolucyjnić kadry techniczne i utechnicznić kadry rewolucyjne.

Przysłowia kurdyjskie[]

Nie patrz na dziewczynę. Przyjrzyj się jej rodzinie!
Turcy, to sępy; radują się, kiedy jest dużo ścierwa.

Przysłowia libańskie[]

Dopóki w górach rosną cedry, Liban będzie trwał.

Przysłowia litewskie[]

Dziewięć nauczycielek, a dziecko bez głowy.
Koń ma cztery nogi i też się potknie.

Przysłowia żmudzkie[]

Gdy nie ma komu, trzeba robić samemu.

Przysłowia luksemburskie[]

Z nowego domu ktoś musi wyjść. – Aus engem neien haus musz een heraus.

Przysłowia łacińskie[]

zobacz: przysłowia łacińskie

Przysłowia łotewskie[]

Małe dzieci gniotą kolana, duże dzieci gniotą serce.

Przysłowia łużyckie[]

Czego teraz nie zrobisz, jest na wieki stracone.
Dla głupców milczenie jest najwyższym kunsztem.
Łgarz musi mieć dobrą pamięć.
Pracowitość przyniesie chleb, lenistwo nędzę wylęgnie.
Radość jest jak cień, w którym wędrowiec może odpocząć, ale nie śmie w nim pozostać.

Przysłowia macedońskie[]

Góry o mistrza błagają.

Przysłowia madagaskarskie[]

Nie złapiesz pchły jednym palcem.

Przysłowia malajskie[]

Gdzie jest cukier, tam są mrówki.

Przysłowia malawijskie[]

Kukurydza to życie.

Przysłowia malezyjskie[]

Jeśli nikt nie wiosłuje (steruje), łódź zaczyna dryfować.
W najsłodszym cukrze zawsze jest trochę piasku.

Przysłowia mauretańskie[]

Kamień z ręki przyjaciela jest jabłkiem.

Przysłowia meksykańskie[]

Rewolucja przynosi pieniądze. – La revolucion produce dinero.
Stany Zjednoczone znajdują się blisko, a Bóg daleko.

Przysłowia mongolskie[]

Do napisania dzieła potrzebne dobre pióro; dla osiągnięcia zamierzeń potrzebna rzetelna praca.
Górę przygniecie śnieg, człowieka — starość.
Młody używa ręki, stary rozumu.

Przysłowia niemieckie[]

Co się odwlecze, to nie uciecze.
Tu jest pies pochowany.

Przysłowia alzackie[]

Jeśli coś jest zbyt mocne, nie przetniesz tego.
W każdej wiosce inna mowa.

Przysłowia bawarskie[]

Goniąc motyla, można przegapić las i dwie łąki.

Przysłowia nigeryjskie[]

Brak prochu zmienia strzelbę w kij.
Do wychowania dziecka potrzeba całej wioski.
Jeżeli dzieciom i prosiętom dasz wszystko, czego pragną, to będziesz miał dobre prosięta, ale złe dzieci.
Ktoś, kto cię ugryzł, przypomniał ci, że i ty masz zęby.
Lew polując, nie ryczy.
Łatwiej obronić się przed nosorożcem, niż przed pszczołami.

Przysłowia norweskie[]

Żebyś dorszowi włożył marchew do gęby, a pomidora pod ogon, nie stanie się łososiem.

Przysłowia ormiańskie[]

zobacz: przysłowia ormiańskie

Przysłowia pakistańskie[]

Maharadża bez konia jest jak ciocia bez wąsów.

Przysłowia perskie[]

zobacz: przysłowia perskie

Przysłowia peruwiańskie[]

Dom rodzinny jest najlepszy.
Ten, kto usiłuje policzyć gwiazdy, nie umiejąc nawet policzyć sznurków i węzełków kipu, zasługuje na szyderstwo.
Życia nigdy nie daje się zapiąć na ostatni guzik.

Przysłowia polinezyjskie[]

Mądrość i dobroć serca są najlepszą z włóczni, jakie może posiadać władca.

Przysłowia portugalskie[]

Bóg pisze prosto po liniach krzywych.
Kto do Indii z niczym jedzie, z niczym powraca.

Przysłowia retoromańskie[]

Szczypta dobrej woli waży więcej niż tona dobrych rad.

Przysłowia rosyjskie[]

zobacz: przysłowia rosyjskie

Przysłowia rumuńskie[]

Jacy władcy, taka sprawiedliwość.
Kiedy zabraknie czerwonego jajka, to nastąpi koniec świata.
Rzucaj czapką w księżyc.

Przysłowia rwandyjskie[]

Łzy człowieka płyną w jego brzuchu.

Przysłowia serbskie[]

Dzięki kłamstwom zjesz obiad, ale nie zjesz już kolacji.
Gdy dobrze, nie trudno dobrym być, w trudach poznaje się bohaterów.
Jeśli zabraknie ci wroga, urodzi go twoja matka.
Nie po to pada śnieg, by zniszczyć życie, lecz po to, by każda zwierzyna pokazała swój ślad.

Przysłowia słowackie[]

Błaźni i dzieci mówią prawdę.
Gdy się dwaj Polacy zejdą, to w trzy strony się rozejdą.
Ile krajów, tyle obyczajów, a co pagórek przejdziesz, to inny kraj znajdziesz. – Kolko krajov, tolko obyćajov, a co verśok prejdeś, to inny kroj najdeś.
Na Słowaka wszystkie czarty się uwzięły: i Niemiec, i Tatar, i Madziar, i Cygan, i Żyd.
Poje jak Polak – zje za sześciu innych. – Poje ako Poliak – zje za druhych sest.
Psu, kiedy śpi, Cyganowi, gdy przyrzeka, żonie, gdy płacze – nie wierz.
Słowa uczą, przykłady pociągają.
Słowaka nikt nie wspomoże tylko sam Pan Bóg.
Uherski (madziarski) most, niemiecki post, polska modlitwa – mało warte.

Przysłowia orawskie[]

Nie ślizgałem się z tobą na jednym gównie.
Pan Bóg machnął ręką na Orawę. – Kyvol rukou ako panboh na Oravu.

Przysłowia somalijskie[]

Człowiek zdesperowany gotów jest szukać swoich wielbłądów nawet w koszyku na mleko.
Ja i mój naród przeciwko światu, ja i mój klan przeciwko narodowi, ja i moja rodzina przeciwko klanowi, ja i mój brat przeciwko rodzinie, ja przeciwko własnemu bratu.
Język i zęby są sobie najbliższe, ale nawet i one ciągle ze sobą walczą.
Kobieta, która nie ma krewnych, tańczy z dzieckiem na plecach.
Kobiety to sidła szatana.
Mężczyzna może być głową domu, ale kobieta jest jego sercem.
Uroda kobiety nie mieszka w jej twarzy.
Urodzić dziewczynkę to tak, jakby urodzić kłopot.

Przysłowia sudańskie[]

Sól przychodzi z północy, złoto z południa, ale bogactwo i mądrość znaleźć można tylko w Timbuktu.
Sudan kończy się tam, gdzie nie ma już drzewa karite.
Zakazano mu pić merissy, to napił się aragi.

Przysłowia sumeryjskie[]

Możesz mieć pana, możesz mieć króla, lecz obawiać powinieneś się poborcy.
Nie odpowiedział klątwą temu, kto jego przeklinał, kto klątwą odpowiada – ten klątwę odbierze.
Władca to zwierciadło Boga.
Z zewnątrz ty skryba, lecz w środku nie jesteś człowiekiem.

Przysłowia szwedzkie[]

Chytrość kobiety przechodzi męskie pojęcie.
Im więcej kucharzy, tym gorsza zupa.
Kiedy mówi się o trollach, stoją one w przedsionku.
Kochane dziecko ma wiele imion.
Lepszy jeden ptak w dłoni niż dziesięć w lesie.
Małe garnki też mają uszy.
Nawet ślepa kura może znaleźć ziarno.
Nie budź niedźwiedzia, kiedy śpi.
Nie można nauczyć starych psów siadać.
Poranna chwila ma złoto w ustach.
Potrzeba nie ma żadnych przepisów.
Ten, kto kopie dół dla innych, sam w niego wpada.
Wszystkie dzieci na początku.

Przysłowia tadżyckie[]

Jeżeli masz ciasne pantofle, to co cię obchodzi rozległość świata.

Przysłowia tajskie[]

Im mniej planów, tym mniej rozczarowań.

Przysłowia tureckie[]

Dobre wino i ładna kobieta to dwie miłe trucizny.
Kto trzyma na wodzy swój język, ten ocali głowę.
Nogi cierpią karę za głupotę głowy.
Światło rodzi się w ciemności. Kto poznał drogę, ten nie zmęczy się, idąc.
Wartość młodości rozumiemy dopiero w starości.
Wszystkich diabeł kusi, lecz leń kusi diabła.

Przysłowia turkmeńskie[]

Woda – to matka urodzaju.

Przysłowia uzbeckie[]

Duża głowa ma duże troski.
Mądry nie potyka się dwa razy o ten sam kamień.

Przysłowia wietnamskie[]

Człowiek to kwiat ziemi.
Droga się zużywa, duch nigdy.
Korzystaj z wiosny, człowiecze – szybko się skończy i przybędzie starość.
Mały, ale długotrwały deszcz może spowodować powódź.
Mądrość maluje się na twarzy.
Nie bójcie się, że dom wasz jest ciasny, dbajcie o to, by serce wasze takie nie było.
Nie zawsze piękna twarz idzie w parze z pięknym sercem.
Wielkie bogactwo przychodzi z nieba, małe z pracy.
Wystarczy rzucić okiem do kuchni, aby wiedzieć, jaka jest pani domu.
Złoto czerni serca.